Jak mówić do dziecka, by i ono do nas mówiło?

PIERWSZY ROK

należy karmić dziecko piersią, a później łyżeczką
wcześnie przyuczać do picia z kubeczka
jak najwcześniej odstawić smoczek i butelkę
nie dopuszczać do ssania kciuka
gdy wyrżną się ząbki, podawać twarde pokarmy do gryzienia i przeżuwania np. marchewkę, jabłko
utrzymywać drożny nos – uczyć dziecko oddychania przez nos

dźwięki budzika, dzwoneczka, łyżeczki, gwizdka
śpiewać kołysanki – raz do 1, raz do 2 ucha
mówić dużo, długimi, melodyjnymi frazami
czytać rytmiczne wierszyki
zapoznawać dziecko z odgłosami sprzętów (odkurzacz, suszarka, mikser, radio)
powtarzać samogłoski zmieniając wysokość wypowiadanych dźwięków
powtarzać sylaby
podczas czynności pielęgnacyjnych nazywać wykonywane czynności
rozszerzać stymulację o dźwięki wydawane przez różne przedmioty (klocki, sztućce, kasztany, klocki wrzucane do metalowej puszki, grzechotki)
zwracać uwagę na dźwięki wydawane przez wodę
opowiadać o tym, co się dzieje, poprzez wyrażenia dźwiękonaśladowcze
opowiadać o tym, co się znajduje w pokoju (podążać za wzrokiem dziecka i opowiadać o tym, na co patrzy)
muzyka – wolna i szybka, tańczyć w jej rytm z dzieckiem na rękach
formułować proste polecenia wsparte gestem i mimiką, np. „daj autko, daj lalę, nie wolno, gdzie lala?”
– pokazywać książeczki z obrazkami, paluszek dziecka kierować na wybrane fragmenty rzeczywistości i wypowiadać ich nazwę
MÓWIĆ, MÓWIĆ, MÓWIĆ…. O WSZYSTKIM (powoli, z wyraźną intonacją, mimiką i gestem)

pokazywać obrazki zwierząt i urządzeń i naśladować wydawane przez nie odgłosy
zachęcać dziecko do powtarzania
pytać o poszczególne przedmioty poprzez naśladowanie dźwięków
pytać o poszczególne przedmioty podając ich nazwę
śpiewać piosenki dla dzieci
grać z dzieckiem na instrumentach (cicho i głośno, szybko i wolno)
ćwiczyć rozpoznawanie melodii i piosenek
wielokrotnie powtarzać nazwy otaczających przedmiotów
wspólnie z dzieckiem czytać bajki, ale wspierać rozumienie opowiadaniem treści obrazka dostosowanym do możliwości dziecka
zachęcać do odpowiadania na proste pytania, np. „Co to? Gdzie jest kot?”

nadal nazywać obrazki i przedmioty z otoczenia
wydawać dziecku dłuższe polecenia, najpierw pojedyncze, potem podwójne, np. „Uczesz lalkę. Daj pieskowi pić. Schowaj talerzyk do szafy.”
zachęcać do śpiewania piosenek
powtarzać zestawy rymujących się słów, np.rama, tama, sama, dama – zachęcać do powtarzania
nadal czytać rymowane wierszyki
wprowadzać czytanie tekstów narracyjnych (opowiadań), ale wspierać ich treść obrazkiem
podczas czytania książeczek nazywać cechy, wielkość, kolor przedmiotów, cechy osób
pytać o obrazki formułując coraz trudniejsze pytania, np. „Co stoi na stoliku?, Co trzyma w rączkach Kasia?, Czym bawi się Adam?”
nadawać imiona postaciom obrazków, oczekiwać od dziecka używania ich podczas całej rozmowy o obrazku (ćwiczymy pamięć)
zadawać zagadki – początkowo pytać o cechy przedmiotów, potem wprowadzić zagadki rymowane, np. „Jest biała, siedzi w tubie, ząbki nią czyścić lubię.”

uczyć rozróżniania głosek brzmiących podobnie ( dziecko wybiera właściwy obrazek), np. półka – bułka, Tomek – domek, bucik – budzik
w czasie czytania książeczek często zadawać dziecku pytanie „dlaczego”, dziecko uczy się wyjaśniać związki przyczynowe między wydarzeniami
wprowadzać zabawy tematyczne, gdzie dziecko będzie musiało odegrać jakąś rolę (lekarza, sprzedawcy)
recytować znane dziecku wierszyki i zmieniać w nich wyrazy, dziecko powinno je poprawić
odpowiadać na pytania dziecka, np. „dlaczego”, a potem o to samo pytać dziecko (uczymy uzasadniania, wyjaśniania, myślenia)
wprowadzać przyimki poprzez różne zabawy w przestrzeni (wykonywanie poleceń, potem też samodzielne określanie miejsca)

zachęcać dziecko do samodzielnego szukania rymów do podanych wyrazów
bawić się z dzieckiem zamieniając w wyrazach głoski na nieprawidłowe, oczekiwać, aby dziecko je „wyłapało” i poprawiło, np. gotek, rofer, lisak, żapa
zachęcać dziecko do samodzielnego opowiadania historyjek obrazkowych

sortowanie koralików o różnych kształtach i kolorach
segregowanie figur geometrycznych o różnych kształtach i kolorach
układanie historyjek obrazkowych
rozwiązywanie zagadek
klasyfikowanie obrazków przedstawiających przedmioty o różnym przeznaczeniu (zwierzęta, owoce, zabawki, pojazdy, warzywa) na odpowiednie grupy
wykrywanie niedorzeczności w obrazkach przedstawiających przedmioty lub sytuacje z nie pasującymi elementami
rozwijać myślenie logiczne, przyczynowo-skutkowe (wnioskotwórcze), np. poprzez zabawę w „Kącik zabawek” – układanie zabawek zgodnie z tematyką zabawy (lekarz, nauczyciel, konduktor itp.)
wspólne rysowanie, opowiadanie bajek, układanie historyjek obrazkowych (jedna osoba zaczyna, druga kończy)
rozwiązywanie zagadek i rebusów
podział obrazków na pasujące i nie pasujące do siebie
uzupełnianie brakujących elementów w szlaczkach, w figurach geometrycznych, rysunkach

PRZYKŁADY

zabawa słuchowa ,,Kto cię woła? – poznawanie wyłącznie przy pomocy analizatora słuchowego głosu domowników, kolegów, znajomych
,,Co słychać dookoła?’’- wsłuchiwanie się i nazywanie dźwięków dochodzących z otoczenia np. tykanie zegara, szum wiatru, odgłosy pojazdów, bzykanie muchy, śpiew dzieci itp.
rozpoznawanie dźwięków (wyłącznie za pomocą słuchu) – potrząsanie pękiem kluczy, uderzanie klockiem o klocek, darcie papieru, gra na cymbałkach, trąbce, uderzanie łyżeczką o szklankę, stukot wysypywanej fasoli; najpierw dzieci oglądają te przedmioty, przysłuchują się, jakie dźwięki wydają i dopiero później zgadująnaśladowanie odgłosów zwierząt (małych i dużych – cicho i głośno)
powiedz, jakie odgłosy wydaje przedmiot lub zwierzę oglądane na obrazku’’ – np. wąż, mucha, ptaszek, zegar, telefon, samochód itp.
zabawa ,, Z której strony słychać dźwięk’’ – dziecko ma zasłonięte oczy – i wskazuje źródło dźwięku, które z przedmiotów wydają taki dźwięk? Na podłodze zgromadzone są przedmioty, które: tykają, syczą, gwiżdżą, dzwonią. Itp. Za parawanem demonstrujemy dźwięk wydawany przez jeden z przedmiotów, np. syczący balon, z którego spuszczamy powietrze. Po odgadnięciu dzieci tworzą zbiór przedmiotów, które syczą

ćwiczenia nóg – zataczanie kół, skakanie na jednej nodze, podskakiwanie, stanie na jednej nodze, jaskółka, bocian, huśtanie, turlanie, kołysanie
ćwiczenia rąk – zataczanie kół, pranie, ścieranie, wyżymanie, wiatraczki, boksowanie, klaskanie, zaciskanie pięści i pokazywanie poszczególnych palców, łączenie palców obu rąk, robienie wzorków z ryżu, grochu, zabawy plasteliną, wycinanie nożyczkami