Zaburzenia dysocjacyjne – odmiany, objawy, leczenie

Zaburzenia dysocjacyjne wydają się tematem tajemniczym i skomplikowanym. Jednak zrozumienie tego, na czym polega dysocjacja w psychologii, jakie są jej objawy i sposoby leczenia, jest kluczowe dla ludzi zmagających się z problemem, jak również dla tych, którzy chcieliby poszerzyć swoją wiedzę na ten temat. Dowiedz się, jak leczyć dysocjację, a przede wszystkim, jak ją rozpoznać.

Dysocjacje – psychologia

Dysocjacja w psychologii dotyczy mechanizmu obronnego, w którym różne aspekty świadomości, myśli, emocje lub zachowania mogą oddzielić się od siebie i funkcjonować niezależnie. Dysocjacja nazywana jest też czasem zaburzeniami konwersyjnymi. Zaburzenia dysocjacyjne często, ale nie zawsze towarzyszą histerii i występują w reakcji na ekstremalny stres lub traumatyczne wydarzenia, służąc jako forma obrony psychicznej. Nazwa „dysocjacja” pochodzi od łacińskiego słowa „dissociatio” i oznacza rozłączenie czy też oddzielenie. Termin ten jest używany w dziedzinie psychiatrii do opisania sytuacji, gdy jednostka doświadcza całkowitej dezintegracji między własną tożsamością, emocjami a własnym ciałem. W odróżnieniu od dysocjacji definicja konwersji może być interpretowana w różny sposób, ale biorąc pod uwagę starszą klasyfikację psychiatryczną (ICD-10), która obowiązywała w Polsce od roku 1994, te dwa pojęcia są uważane za synonimy. Inaczej określa się natomiast konwersje w klasyfikacji amerykańskiej, gdzie zalicza się do nich tylko objawy neurologiczne. W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych z 2019 roku (ICD-11) podział zaburzeń dysocjacyjnych wygląda w następujący sposób:

Zaburzenie dysocjacyjne pseudoneurologiczne
Amnezja dysocjacyjna
Zespół depersonalizacji-derealizacji
Złożone dysocjacyjne zaburzenie natręctw
Dysocjacyjne zaburzenie tożsamości
Wtórne zaburzenia dysocjacyjne
Trans
Opętanie

Warto zapoznać się także z treścią artykułu na blogu SUPER-ego: Rezyliencja – jak ją budować?

Co oznacza, że człowiek dysocjuje?

Kiedy mówimy, że człowiek dysocjuje, oznacza to, że doświadcza on zaburzenia związanego z mechanizmem obronnym, w którym różne aspekty świadomości lub funkcjonowania psychologicznego stają się oddzielone, lub odłączone od siebie. Przeciętny człowiek podczas oglądania filmu lub pogrążony we wciągającej lekturze również doświadcza zjawiska dysocjacji. Takie stany są jednak normą. Problem natomiast pojawia się, gdy objawy zaburzeń dysocjacyjnych stają się częste, nasilają się lub też utrudniają codzienne funkcjonowanie, lub wręcz zagrażają bezpieczeństwu jednostki, konieczne jest jak najszybsze skonsultowanie się ze specjalistą. Jeśli potrzebujesz porady, skontaktuj się z nami. Dolnośląskie Centrum Psychiatrii i Psychoterapii jest miejscem, w którym pomagamy pacjentom, którzy cierpią na zaburzenia dysocjacyjne. Objawy tej przypadłości zostały w skrócie opisane poniżej.

Zaburzenia dysocjacyjne – objawy i skutki

Do objawów zaburzeń dysocjacyjnych zaliczyć można m.in.:

poczucie oderwania od rzeczywistości, nierealności otoczenia,
trudności z koncentracją na codziennych czynnościach,
obcość wobec siebie i własnego ciała,
trudności z przywołaniem ważnych wspomnień ze swojego życia,
wycofywanie się w fantazje lub urojenia,
trudność z identyfikacją i wyrażaniem emocji.

Zaburzenia dysocjacyjne i jego objawy mogą niestety prowadzić m.in. do problemów w relacjach interpersonalnych, pogorszenia jakości życia oraz niebezpieczeństwa znacznego pogorszenia się stanu psychicznego. Dlatego tak ważne jest zrozumienie tego zjawiska i zapewnienie odpowiedniego wsparcia terapeutycznego u specjalistów, który wiedzą, jak rozpoznać dysocjację i odpowiednio ją leczyć. Jeśli czujesz się zdezorientowany i nie chcesz od razu udać się na konsultację psychologiczną, możesz odszukać w sieci tzw. skalę doświadczeń dysocjacyjnych. Jest to lista pytań, które warto sobie zadać, aby ocenić stopień dysocjacyjności. To bardzo przydatne narzędzie w ocenie ryzyka, czy u danej osoby występują zaburzenia dysocjacyjne. Test obejmuje ok. 30 pytań, jednak należy pamiętać, że w żadnym wypadku nie służy on do diagnozy konkretnego zaburzenia, a jedynie do oceny, czy dane objawy mogą wymagać leczenia. Aby rozwiązać test na zaburzenia dysocjacyjne, należy zaznaczać na skali, z jaką częstotliwością doświadcza się opisanych w konkretnych pytaniach stanów (w sytuacjach, gdy nie jest się pod wpływem alkoholu, narkotyków ani innych substancji odurzających).

Zapraszamy także do zapoznania się z artykułem: Zakończenie psychoterapii. Kiedy i jak rozstać się z terapeutą?

Jak leczyć dysocjację?

Zaburzenia dysocjacyjne osobowości zazwyczaj leczone są poprzez terapię psychoterapeutyczną, często z wykorzystaniem terapii ukierunkowanej na traumę, techniki integracji osobowości lub terapii stabilizującej. W skrajnych przypadkach może być również stosowana farmakoterapia, choć główny nacisk kładzie się na terapię psychoterapeutyczną. Dysocjacyjne zaburzenia osobowości mogą zostać trwale wyleczone. Jest to uzależnione od wielu czynników, tj. choćby stopnia i rodzaju dysocjacji, czy historii traumatycznych doświadczeń. Dysocjacyjne zaburzenie osobowości i inne odmiany zaburzeń dysocjacyjnych często wiążą się z doświadczeniami silnej traumy i mogą być niezwykle trudne do całkowitego wyleczenia. Możliwe jest jednak osiągnięcie znacznej poprawy kondycji psychicznej i zmniejszenie wpływu, jaki wywiera zaburzenie dysocjacyjne tożsamości na życie jednostki.